کد مطلب:20746 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:6

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

علم چه نقشي در جلوگيري از غرور دارد؟

منشأ غرور بيشتر جهل و ناداني است، چنانچه ممكن است علم و دانش نيز عامل غرور شود. در مورد اوّل، ميتوان با علم و دانش، غرور را از بين برد.

قرآن مجيد انسان را مورد خطاب قرار داده به او هشدار ميدهد: يـَأيّها الإنسـَن ما غَرّكَ بربّك الكريم; اي انسان! چه چيزي تو را از پروردگار كريمت غافل ساخته و در برابر او جسور و مغرور نموده. در ذيل آية 6 بعضي مفسران، حديثي از رسولخدا9 نقل كردهاند كه فرمود: غَرّه جهله; جهل و نادانيش او را مغرور ساخته است.(مجمعالبيان، علامه طبرسي;، ج 10، ص 257.)

علم و دانش اگر همراه با ايمان و اخلاص باشد، مهمترين نقش در جلوگيري از غرور و همه رذايل اخلاقي را دارد; از اين رو انبيا و اولياي خدا كه داناترين انسانهاي عصر خود بودند، متواضعترين و فروتنترين آنها نيز بودند.

در حديثي آمده است كه عيسي بن مريمبه ياران و حواريين خود فرمود: از شما حاجتي دارم و تقاضا ميكنم آن را برآورده كنيد، گفتند: هر خواسته و حاجتي داريد برآورده ميكنيم، فرمود: دوست دارم پاهاي شما را شست و شو دهم. عرض كردند: اين جسارت است، شايسته است ما پاهاي شما را شست و شو دهيم، فرمود: سزاوارترين مردم در خدمت كردن به بندگان خدا، خود عالم و دانشمند است، سپس فرمود: هدف من در اقدام به اين كار آن است كه شما پس از من همانند خود من به مردم اظهار تواضع و فروتني نماييد، سپس فرمود: علم و حكمت، با عامل تواضع و فروتني رو به آبادي ميگذارد و رونق ميگيرد، نه با تكبر و غرور و زراعت در زمين نرم و هموار ميرويد، نه در كوهها و زمين شورهزار.(منية المريد، شهيد ثاني;، ص 62 .)

عليميفرمايد: رأس العلم التواضع; اساس و ريشة علم، تواضع و فروتني است.(ميزانالحكمه، محمدي ريشهري، ج 6 ، ص 499.)